ΦΟΙΒΟΣ | Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης και Προστασίας Πνευματικών Δικαιωμάτων Φωτογράφων

22-05-2007

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ- ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ 15ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ, ΣΤΟ ΘΕΜΑ «ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ FREELANCE ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ» (23-06-2007, Ε¶ ΣΥΝΕΔΡΙΑ)
του Προέδρου του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης και Προστασίας των Πνευματικών Δικαιωμάτων των Φωτογράφων «ΦΟΙΒΟΣ»

Αγαπητοί συνάδελφοι

Εκ μέρους του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης και Προστασίας των Πνευματικών Δικαιωμάτων των Φωτογράφων «ΦΟΙΒΟΣ» χαιρετίζουμε το 15ο Συνέδριό Σας και ευχόμαστε καλή επιτυχία στις εργασίες του.

Παρά το γεγονός ότι, (για λόγους ανεξάρτητους από τη θέλησή μας) δεν κατέστη τελικά δυνατό να έχουμε φυσική παρουσία στις εργασίες, θέλουμε να εκφράσουμε την ικανοποίηση και τη χαρά μας όχι μόνο για το γεγονός ότι μας δίνετε την ευκαιρία να διατυπώσουμε τις απόψεις μας, αλλά και κυρίως για το γεγονός ότι το εξαιρετικής σπουδαιότητας θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων των δημοσιογράφων γίνεται αντικείμενο συζήτησης στην κορυφαία συνδικαλιστική εκδήλωση του κλάδου σας, το Συνέδριό Σας.

Στο πλαίσιο αυτό θα θέλαμε να μεταφέρουμε σύντομα την εμπειρία μας και να βοηθήσουμε με όποιο τρόπο κριθεί πλέον πρόσφορος στην επίτευξη των κοινών στόχων, δηλαδή την κατοχύρωση των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών που παρέχουν το προϊόν της δημιουργίας τους στα Μέσα Επικοινωνίας.
Θα μου επιτρέψετε να δηλώσω ότι στο θέμα αυτό υπάρχει και ιδιαίτερη προσωπική ευαισθησία, από το γεγονός ότι είμαι ενεργός φωτορεπόρτερ και μέλος του ΔΣ της Ένωσης Φωτορεπόρτερ Ελλάδας.

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ (ΚΑΙ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΕΡ) ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Οι φωτογράφοι (συμπεριλαμβανομένων των φωτορεπόρτερ), αναλογιζόμενοι την ιδιαιτερότητα του επαγγέλματός τους και την εξέλιξη της τεχνολογίας, από νωρίς αποφάσισαν, σε κάποιες χώρες της Ευρώπης, να δημιουργήσουν τους δικούς τους Οργανισμούς Διαχείρισης και Προστασίας των Πνευματικών τους Δικαιωμάτων.
Αντίστοιχα και στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του Ν-σχ «Περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας», καταφέραμε να αποκτήσουν κοινή πολιτική επί του θέματος αυτού ΟΛΑ ΤΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΩΝ (Φωτορεπόρτερ-«ΕΦΕ», Καλλιτέχνες-«ΕΚΦΑ» και «ΠΟΦ» και Διαφημιστές -«ΕΦΕΔΗΦ»). Έτσι με την στήριξη Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης του Εξωτερικού (π.χ. Βέλγιο, Γαλλία) και διαπιστώνοντας τα προβλήματα τα οποία αντιμετώπιζαν οι συνάδελφοι σε άλλα κράτη, όπου οι φωτογράφοι ήταν ενταγμένοι σε άλλους Οργανισμούς, οι Έλληνες φωτογράφοι παρενέβησαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση του σχετικού Νόμου στα σημεία που τους αφορά, και στη συνέχεια, μετά τη ψήφιση του Νόμου, δημιούργησαν τον δικό τους Οργανισμό, τον «ΦΟΙΒΟ».
Ο «ΦΟΙΒΟΣ» είναι ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας των Φωτογράφων υπό την μορφή του Αστικού Μη Κερδοσκοπικού Συνεταιρισμού Περιωρισμένης Ευθύνης, που, σύμφωνα με το Νόμο, έχει ως σκοπό την προστασία ή/και την διαχείριση των περιουσιακών δικαιωμάτων των φωτογράφων - συνεταίρων μελών του.

Βασικός σκοπός είναι η συλλογική διαχείριση των Πνευματικών Δικαιωμάτων των φωτογράφων, δηλαδή ο Οργανισμός εισπράττει και διανέμει στα μέλη του όσα δικαιώματα δεν είναι δυνατό από τον Νόμο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Ν.2121/93) να εισπραχθούν ατομικά από κάθε φωτογράφο. Μεταξύ αυτών των δικαιωμάτων συμπεριλαμβάνεται η «εύλογη αμοιβή» που προβλέπεται για την ελεύθερη ιδιωτική αναπαραγωγή των φωτογραφικών έργων.
Επίσης ο «ΦΟΙΒΟΣ» μπορεί να παρέχει κάθε δυνατή νομική βοήθεια στους συνεταίρους όσον αφορά τα δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας που του έχουν αναθέσει, να διαχειρίζεται και να προστατεύει το πρωτογενές δικαίωμα όσων μελών του επιθυμούν την εκπροσώπησή τους κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων συμβάσεών τους καθώς και την αντίστοιχη εκπροσώπησή τους ενώπιον Δικαστηρίων σε ατομική βάση, κι επίσης μπορεί να συνάπτει συμβάσεις με τους χρήστες για τον καθορισμό των όρων εκμετάλλευσης των έργων και της οφειλόμενης αμοιβής, κ.α.
Ο Οργανισμός έχει επίσης δικαίωμα είσπραξης και διανομής αμοιβών από πνευματικά δικαιώματα σε ατομική βάση μετά από εξουσιοδότηση από τον δικαιούχο φωτογράφο.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΩΝ

Η εμπειρία από την μέχρι σήμερα δραστηριότητα και λειτουργία του «ΦΟΙΒΟΥ», κρίνεται ως ιδιαίτερα θετική, παρά τα πολλά προβλήματα τα οποία αντιμετώπισε τόσο ο ίδιος όσο και οι άλλοι αντίστοιχοι Οργανισμοί, κυρίως εξ αιτίας νομοθετικών αλλαγών σε βάρος των δημιουργών και των δικαιούχων πνευματικών δικαιωμάτων, όπως η κατάργηση της εύλογης αμοιβής 2% στους Η/Υ το 2002.

Από την είσπραξη των συλλογικών δικαιωμάτων της «εύλογης αμοιβής» (η οποία με απλά λόγια θα μπορούσε να παραλληλιστεί με «διαφυγόντα κέρδη» από την ελεύθερη, –δηλαδή την χωρίς αποζημίωση του δημιουργού–, ιδιωτική χρήση των έργων του), οι φωτογράφοι αφ` ενός μεν εισπράττουν κάποια –μικρά βέβαια– ποσά, αφ` ετέρου δε –και κυρίως– διασφαλίζεται η ύπαρξη και λειτουργία του Οργανισμού, δηλαδή του απαραίτητου μηχανισμού που είναι σε θέση να προστατεύει τα πρωτογενή δικαιώματα των μελών του και να διαπραγματεύεται όρους εκμετάλλευσης των έργων τους, χωρίς τα μέλη να πληρώνουν συνδρομή (αντίθετα, εισπράττουν χρήματα).

ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ. ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ

Η νομοθεσία στην Ελλάδα με το Νόμο 2121/93 «Περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας», έχει προβλέψει ένα ικανοποιητικό πλαίσιο προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των δημιουργών και μάλιστα εξ ίσου ευρύ με τις διατάξεις των κοινοτικών ρυθμίσεων. Ο ελληνικός νόμος σε ορισμένες περιπτώσεις βρέθηκε ένα βήμα πιο μπροστά από την αντίστοιχη νομοθεσία των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, από το γεγονός ότι ο ήταν ο πλέον πρόσφατος στον Ευρωπαϊκό χώρο και προέβλεπε ορισμένα θέματα της σύγχρονης ψηφιακής εποχής, που οι άλλες ευρωπαϊκές νομοθεσίες ως παλαιότερες και πριν την εποχή αυτή δεν ήταν δυνατόν να προβλέπουν.
Δυστυχώς όμως, σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην περίπτωση της «εύλογης αμοιβής» 2% για τους Η/Υ, όπου η ελληνική νομοθεσία βρέθηκε ένα βήμα μπροστά, κάτω από την πίεση συμφερόντων, καταργήθηκε με μεταγενέστερο νόμο (Σεπτέβριος 2002, και μάλιστα με αναδρομική ισχύ, το οποίο είναι σαφώς αντισυνταγματικό, όπως μάλιστα απεφάνθη με πολύ πρόσφατη απόφασή του ο ¶ρειος Πάγος).
Οι δημιουργοί (και οι δικαιούχοι πνευματικών δικαιωμάτων) οφείλουν να αξιοποιήσουν το ισχύον θετικό πλέγμα της νομοθεσίας και να εργασθούν για την βελτίωσή του και για την αποφυγή μεταβολής του σε βάρος τους.
Η εφαρμογή όμως των θετικών για τους δημιουργούς διατάξεων του νόμου, και ιδιαίτερα σε σχέση με τα ψηφιοποιημένα έργα και τα πρωτογενή δικαιώματα επ` αυτών, αντιμετωπίζει προβλήματα στην πράξη, εξ αιτίας και της δυσκολίας στην απόδειξη της προσβολής αυτών των δικαιωμάτων.
Ένα επί πλέον σημαντικό πρόβλημα, σε περίπτωση προσβολής των δικαιωμάτων των δικαιούχων από τους χρήστες φωτογραφιών, είναι ότι ο μεμονωμένος φωτογράφος σε συνήθεις περιπτώσεις, σπάνια θα καταφύγει στα δικαστήρια εξ αιτίας αφ` ενός του γεγονότος ότι η προσδοκώμενη αποζημίωση δεν είναι αρκετά υψηλή (εφ` όσον κατά κανόνα οι αμοιβές δεν είναι ικανοποιητικές) ώστε να δικαιολογεί το σημαντικό κόστος, σε χρόνο και χρήμα, της νομικής διεκδίκησης και αφ` ετέρου από το γεγονός ότι σε περίπτωση δικαστικής διεκδίκησης διαρρηγνύει κατά τεκμήριο τη σχέση του με το χρήστη («πελάτη» ή «εργοδότη» του), με κίνδυνο να βρεθεί «εκτός αγοράς» (και μάλιστα στη μικρή ελληνική αγορά).
Επίσης οι δικαιούχοι δημιουργοί και ιδιαίτερα οι φωτογράφοι και φωτορεπόρτερ υφίστανται ήδη σημαντική ζημιά από την ανεξέλεγκτη χρήση των έργων τους και ιδιαίτερα από τα ψηφιοποιημένα, τα οποία διακινούνται πανεύκολα μέσω διαδικτύου, αφού «ότι κλειδώνει ξεκλειδώνει».
Μοναδική διέξοδος αποτελεί η αντίστοιχη δραστηριοποίηση των Οργανισμών στην κατεύθυνση αυτή, εφ` όσον και σε αυτή την περίπτωση ο μεμονωμένος δημιουργός δύσκολα μπορεί να αντιδράσει.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Οι ραγδαίες εξελίξεις στους τομείς της τεχνολογίας καθώς και οι πρόσφατες απόψεις και τάσεις που διαμορφώνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσον αφορά τις πιθανολογούμενες εξελίξεις της αντίστοιχης νομοθεσίας και νομολογίας, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ορισμένων αλλαγών, στην κατεύθυνση της υποχρεωτικής και εκ των πραγμάτων εκχώρησης της διαχείρισης των πρωτογενών δικαιωμάτων των δημιουργών προς τρίτους, ξεπερνώντας το σημερινό νομοθετικό μοντέλο όπου ο δημιουργός είναι ο κάτοχος όλων των δικαιωμάτων με την δημιουργία του έργου του.
Και στην περίπτωση αυτή, άποψη του Οργανισμού μας είναι ότι το συμφέρον των δημιουργών επιτάσσει αυτοί «οι τρίτοι» να μην είναι άλλοι παρά οι Αυτοδιαχειριζόμενοι Οργανισμοί των ίδιων των Δημιουργών, όπως υφίστανται και λειτουργούν σήμερα.
Η ύπαρξη και λειτουργία των ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΩΝ (στην περίπτωσή μας) ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ, δηλαδή ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Ο ΟΠOIΟΙ ΘΑ ΔΙΑΧΕΙΡΊΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΘΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ - ΜΕΛΩΝ ΤΟΥΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΘΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝΤΑΙ, ΘΑ ΔΙΟΙΚΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΘΑ ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΣ ΚΑΙ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΤΟΥΣ, πιστεύουμε πως αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορούν οι δημιουργοί να απολαμβάνουν τους καρπούς της δημιουργίας τους.
Σε διαφορετική περίπτωση, εάν οι δημιουργοί (ή/και -αντίστοιχα- οι δικαιούχοι πνευματικών δικαιωμάτων) εκχωρήσουν τα δικαιώματά τους σε τρίτους, ή/και εταιρείες οι οποίες θα λειτουργούν αποκλειστικά με κριτήρια ελεύθερης αγοράς με σκοπό το κέρδος, είναι βέβαιο πως θα χάσουμε μεγάλο μέρος των οικονομικών απολαβών μας και το δικαίωμα ελέγχου του τρόπου διάθεσης των έργων μας, καθώς επίσης υφίσταται σοβαρό ενδεχόμενο συρρίκνωσης της πνευματικής δημιουργίας που θα οδηγήσει τον κόσμο σε πολιτιστική αλλοτρίωση.

Αγαπητοί συνάδελφοι

Είμαστε στη διάθεσή Σας για την ευόδωση των κοινών μας στόχων, την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των πνευματικών δημιουργών, ιδιαίτερα εκείνων που εργάζονται, με οποιαδήποτε σχέση, στα Μέσα Επικοινωνίας και είμαστε διατεθειμένοι να εργαστούμε και να συνεισφέρουμε τις δυνάμεις μας για το σκοπό αυτό.

Ευχόμαστε και πάλι καλή επιτυχία στις εργασίες Σας και Σας ευχαριστούμε.

Με εκτίμηση

Για τον ΟΣΔ «ΦΟΙΒΟΣ»

Ο Πρόεδρος
Γ. Παπαθανασίου